در پی بحران ناترازی انرژی در کشور، کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج آغاز به کار کرد. در نخستین جلسه این کمیسیون، ضمن بررسی راهکارهای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، شناسایی ۸۸ لکه برای احداث سایت‌های خورشیدی در سطح استان کردستان مطرح و از اهمیت مشارکت بخش خصوصی در این مسیر سخن به میان آمد.
کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج با هدف بررسی تخصصی چالش‌ها و فرصت‌های حوزه انرژی و با تمرکز بر توسعه انرژی‌های پاک، به‌ویژه انرژی خورشیدی، آغاز به کار کرد.
سید کمال حسینی، رئیس شورای تشکل‌های بخش خصوصی استان کردستان و نایب‌رئیس اتاق بازرگانی سنندج، در این جلسه با اشاره به اهمیت ایجاد کمیسیون‌های تخصصی در اتاق، گفت: «با توجه به اهمیت بالای مبحث تأمین انرژی پایدار و وجود مشکلات متعدد در این راه، کمیسیون انرژی به‌منظور طرح مسائل و مشکلات و ارائه راهکارهای تخصصی تشکیل شده است.»
وی با اشاره به رسالت اتاق بازرگانی افزود: «اتاق بازرگانی بازوی مشورتی دولت و نماینده بخش خصوصی است و یکی از رسالت‌های اصلی آن، پیگیری مطالبات اقتصادی و ایجاد پل ارتباطی مؤثر میان بخش خصوصی و حاکمیت است.»
حسینی در ادامه تصریح کرد: «جلسه نخست تشکیل هر کمیسیون بیشتر به‌منظور آشنایی اعضا، طرح کلیات، انتخاب رئیس و آغاز فرآیند تشکیل کمیته‌های تخصصی برگزار می‌شود، لذا هدف ما عرض خیرمقدم به اعضا و ایجاد زمینه‌ای برای فعالیت مؤثر و منسجم است و امیدواریم فعالیت این کمیسیون منشأ خیر و حل مسائل مهم استان در حوزه انرژی باشد.»
شناسایی ۸۸ لکه برای احداث نیروگاه خورشیدی
در ادامه این نشست، شریفی‌پور، نماینده اداره کل منابع طبیعی کردستان، گزارشی از روند شناسایی اراضی مناسب برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی ارائه داد و گفت:
«در سطح استان کردستان، تاکنون ۸۸ نقطه به‌عنوان گزینه‌های مناسب برای احداث سایت‌های تولید برق از انرژی خورشیدی شناسایی شده‌اند.»
وی با اشاره به فرآیند قانونی این تخصیص اراضی گفت: «قانون، پروسه‌ای مشخص برای رفع ناترازی‌های انرژی از طریق تخصیص زمین جهت احداث نیروگاه‌های خورشیدی در نظر گرفته و اداره منابع طبیعی نیز در چارچوب همین فرآیند عمل می‌کند.»
او ادامه داد: «زمین‌هایی که برای این منظور در نظر گرفته می‌شوند نباید معارض، تصرف غیرقانونی یا موانع محیط‌زیستی داشته باشند. مثلاً کوه آبیدر به لحاظ تابش مناسب گزینه جذابی به‌نظر می‌رسد، اما به‌دلیل موقعیت خاصش به‌هیچ‌وجه قابل واگذاری نیست. بنابراین باید زمین‌هایی انتخاب شوند که ضمن دریافت نور مناسب خورشید، فاقد مشکل ریزگرد، تصرفات یا تعارضات حقوقی باشند که این موضوع چالش‌های خاص خود را دارد.»
شریفی‌پور تأکید کرد: «در شهرستان‌های سقز، دیواندره و سایر مناطق استان نیز این فرآیند در حال انجام است. اما پیشنهاد جدی ما این است که احداث سایت‌های خورشیدی در شهرک‌های صنعتی اولویت داده شود، چرا که نزدیکی به سایر صنایع و مصرف‌کنندگان عمده، مزایای زیادی دارد. ضمن آنکه در این مناطق، سند زمین به‌سادگی به نام شرکت شهرک‌های صنعتی منتقل می‌شود، اما در دیگر نقاط، واگذاری به‌صورت قراردادهای ۹۹ ساله انجام خواهد شد.»
او خاطرنشان کرد: «در صورت وجود سرمایه‌گذار، ما آمادگی داریم فرآیند اختصاص زمین را در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام دهیم.»
علی‌اکبر عبدالملکی: برخی مدیران جسارت تصمیم‌گیری ندارند
علی‌اکبر عبدالملکی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج، نیز که از طریق ویدئوکنفرانس در این جلسه حضور داشت، گفت: «وجود ناترازی‌ها در حوزه انرژی ما را بر آن داشت تا کمیسیون انرژی را تشکیل دهیم. شخصاً علاقه‌مند بودم به‌صورت حضوری در خدمت شما باشم، اما به‌دلیل محدودیت زمانی، این‌گونه امکان‌پذیر شد.»
او در ادامه با تأکید بر نقش حیاتی کمیسیون‌ها گفت: «کمیسیون‌ها بازوی مشورتی هیأت‌رئیسه اتاق بازرگانی هستند و هر تصمیم مهمی در حوزه انرژی از دل همین کمیسیون‌ها بیرون خواهد آمد. به همین دلیل از اعضای محترم درخواست دارم نسبت به تشکیل سریع کمیته‌های تخصصی اقدام کرده و با جدیت، موضوعات این حوزه را دنبال کنند.»
عبدالملکی ضمن انتقاد از غیبت استاندار جدید کردستان در جلسات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، گفت: «بهترین و مهم‌ترین ابزار اتاق برای تأثیرگذاری، شورای گفت‌وگوست. اما متأسفانه استاندار جدید تاکنون در هیچ‌یک از جلسات این شورا شرکت نکرده‌اند. از سوی دیگر، برخی مدیران استان فاقد جسارت لازم برای تصمیم‌گیری هستند و به‌جای حل مشکلات در سطح استان، آن‌ها را به پایتخت ارجاع می‌دهند.»
تمرکز بر انرژی پاک؛ ضرورت آینده‌نگرانه برای کردستان
در ادامه جلسه، زرتشت عبدالملکی؛ رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی سنندج با اشاره به ناترازی‌های گسترده در حوزه‌های برق، گاز و سوخت‌های فسیلی، به تبیین اهداف اصلی کمیسیون پرداخت و گفت:
«این کمیسیون دارای چند بال است: برق، گاز، نفت‌گاز (به‌ویژه در حوزه سوخت ژنراتورها و موتورهای برقی مورد استفاده در کشاورزی). در سال‌های اخیر، سیاست‌های مناسبی در حوزه آب و نیروگاه‌های برق‌آبی نداشته‌ایم و تأمین برق از گاز و مازوت نیز مشکلات جدی زیست‌محیطی دارد.»
وی ادامه داد: «بنا داریم تمرکز اصلی خود را بر تولید انرژی‌های پاک به‌ویژه از طریق انرژی خورشیدی قرار دهیم. این موضوع، اولویت نخست کمیسیون انرژی خواهد بود.»
عبدالملکی همچنین به دستور اخیر مقام معظم رهبری در خصوص هدایت منابع صندوق توسعه ملی به سمت پروژه‌های انرژی خورشیدی اشاره کرد و گفت: «اگرچه سازوکار اجرایی این منابع هنوز مشخص نشده است، اما این دستور نشان‌دهنده عزم ملی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است. بانک مهر ایران نیز یکی از منابع بالقوه تأمین مالی این پروژه‌هاست.»
او در پایان افزود: «اگرچه هنوز سرمایه‌گذاران خارجی در این حوزه به‌صورت رسمی وارد نشده‌اند، اما بازده بالای اقتصادی سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی خورشیدی، آن را به یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های آینده تبدیل کرده است.»
در ادامه جلسه، جوانمیری معاون بازرگانی شرکت نفت گفت: «ایجاد مینی‌پالایشگاه‌ها در مناطق مختلف به‌ویژه در استان‌هایی مانند کردستان می‌تواند بسیار راهگشا باشد. این اقدام نه تنها موجب کاهش وابستگی به پالایشگاه‌های بزرگ می‌شود، بلکه با تسهیل در فرآیند تولید و توزیع سوخت، می‌تواند بخشی از نیاز ژنراتورها، صنایع کوچک و حتی بخش کشاورزی را برطرف کند. همچنین زمینه‌ساز اشتغال و توسعه منطقه‌ای خواهد بود.»
سپس ناصری رئیس بهره‌برداری شرکت برق با اشاره به وضعیت بحرانی مصرف انرژی اظهار داشت: «در روزهای اوج مصرف، شبکه برق تحت فشار زیادی قرار دارد و راه‌اندازی ژنراتورها در بخش‌های مختلف می‌تواند کمک بزرگی به پایداری شبکه باشد. اما این مهم نیازمند هماهنگی دقیق در تأمین سوخت و استانداردسازی تجهیزات است. از سوی دیگر، باید برنامه‌ای مدون برای پایش ایمنی ژنراتورها تدوین شود تا از حوادث احتمالی پیشگیری شود.»
در ادامه، رأفت نماینده گمرک نیز با بیان برخی چالش‌ها در حوزه واردات تجهیزات و قطعات نیروگاهی گفت: «گمرک آمادگی دارد در صورت ارائه مدارک کامل و قانونی، روند ترخیص ژنراتورها و قطعات مربوطه را تسریع کند. با توجه به شرایط کنونی کشور، هرگونه تأخیر در ورود تجهیزات می‌تواند منجر به آسیب به زیرساخت‌های حیاتی شود. لذا لازم است هماهنگی بیشتری میان واردکنندگان، دستگاه‌های نظارتی و گمرک ایجاد شود.»
محمدسعید احمدپناه، خزانه‌دار اتاق، با تأکید بر اهمیت تشکیل این کمیسیون، به نقش کلیدی آن در سیاست‌گذاری، آموزش و تأثیر آن بر مصرف صحیح انرژی پرداخت.
وی با اشاره به مسئولیت‌های دولت در حوزه تأمین انرژی، افزود: «تجربه جهانی نشان می‌دهد که موفق‌ترین پروژه‌های حوزه انرژی، حاصل مشارکت فعال میان دولت و مردم بوده‌اند. بنابراین، کمیسیون انرژی اتاق می‌تواند از یک‌سو دولت را نسبت به وظایفش پاسخگو کند و از سوی دیگر، نقش حلقه واسط بین دولت، مردم و بخش خصوصی را ایفا نماید.»
احمدپناه در ادامه خاطرنشان کرد: «استان کردستان با وجود آنکه از نظر سطح توسعه نسبت به متوسط کشوری عقب‌تر است، اما در مسأله ناترازی برق نقشی نداشته و حتی با تولید برق از سدها و نیروگاه‌های بومی، به تأمین برق ملی نیز کمک کرده‌ایم.»
وی با تأکید بر نقش راهبردی کمیسیون انرژی، افزود: «این کمیسیون می‌تواند در زمینه مصرف بهینه انرژی، ارتقای سطح آموزش عمومی، توسعه انرژی‌های پاک و پایدار و همچنین ترغیب بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری، بسیار مثمرثمر باشد.»
احمدپناه در بخش دیگری از سخنان خود به فرصت‌های بین‌المللی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد و گفت: «با توجه به محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، دولت امکان بهره‌مندی مستقیم از کمک‌های بین‌المللی در این حوزه را ندارد، اما بخش خصوصی می‌تواند به عنوان مسیر جایگزین، این منابع را جذب کرده و در جهت توسعه انرژی‌های پاک در استان گام بردارد.»
در پایان جلسه، زرتشت عبدالملکی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی سنندج، با جمع‌بندی مباحث مطرح‌شده، به تشریح اهداف و چشم‌اندازهای فعالیت این کمیسیون پرداخت و اظهار داشت: کمیسیون انرژی با هدف ایجاد تعامل مؤثر میان بخش خصوصی، دولت و سایر نهادهای ذی‌ربط تشکیل شده و چشم‌انداز فعالیت آن بر پیگیری و اجرای محورهای کلان زیر استوار خواهد بود:
1. حمایت از بخش خصوصی: ایجاد بستر مناسب برای فعالیت بخش خصوصی در حوزه انرژی و رفع موانع و مشکلات موجود در مسیر توسعه این بخش.
2. بهینه‌سازی مصرف انرژی: ارائه راهکارها و پیشنهاداتی کارشناسی به منظور ارتقای بهره‌وری و مصرف بهینه انرژی در حوزه‌های صنعتی، کشاورزی، خدمات و خانگی.
3. حل ناترازی انرژی: تلاش برای شناسایی عوامل ناترازی انرژی در استان و کشور و ارائه راهکارهای عملی برای کاهش وابستگی به منابع محدود و گران‌قیمت انرژی.
4. تأثیرگذاری بر سیاست‌گذاری: ارائه پیشنهادات کارشناسی به قوای سه‌گانه برای اصلاح یا تدوین قوانین و مقررات مرتبط با حوزه انرژی.
5. جذب سرمایه‌گذاری خارجی و بین‌المللی: پیگیری جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و دریافت کمک‌های فنی و اقتصادی از طریق همکاری با سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای دولتی و خصوصی.
6. ارتباط با تشکل‌های تخصصی: ایجاد ارتباط مؤثر با انجمن‌ها، تشکل‌های تخصصی و نهادهای علمی مرتبط با انرژی و معرفی ظرفیت‌های اعضای کمیسیون به این نهادها.
7. فرهنگ‌سازی: تلاش برای ارتقاء فرهنگ عمومی در حوزه مصرف بهینه انرژی و آگاه‌سازی جامعه نسبت به ضرورت مدیریت منابع انرژی.
وی همچنین به برخی از اهداف کاربردی و چشم‌انداز عملیاتی کمیسیون در سطح استان اشاره کرد و افزود: کاهش حداکثری خاموشی برق و کمبود گاز و سوخت استان از طریق برنامه‌ریزی دقیق و عادلانه، تنظیم برنامه خاموشی‌ها و تخصیص منابع انرژی متناسب با جمعیت صنعتی استان و در مقایسه با سایر استان‌های صنعتی کشور، توزیع عادلانه خاموشی‌ها و کمبودهای سوخت و گاز بر اساس وضعیت و ظرفیت شهرستان‌های مختلف استان، پایش مستمر میزان تولید برق نیروگاهی در بخش‌های دولتی و خصوصی و پیگیری کمبودهای ناشی از افت فشار گاز، تهیه گزارش‌های دقیق از زیان‌های سالیانه صنایع به دلیل کمبود انرژی و ارائه آن به مراجع تصمیم‌گیر، بررسی صلاحیت متقاضیان واگذاری زمین در شهرک‌های انرژی استان و تضمین بهره‌برداری بهینه از این اراضی، رایزنی و تعامل مستمر با شرکت‌های برق منطقه‌ای، توزیع، پخش فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی و شرکت گاز استان به منظور بهبود کیفیت خدمات و سیاست‌گذاری‌های مرتبط و دریافت پیشنهادات و بررسی مشکلات بخش خصوصی در حوزه انرژی و تشکیل جلسات تخصصی با دعوت از مسئولان مربوطه به منظور رفع موانع موجود دیگر اهداف تعیین شده برای اتاق بازرگانی سنندج هستند.
زرتشت عبدالملکی در پایان تأکید کرد: «کمیسیون انرژی می‌تواند به عنوان نهادی راهبردی، ضمن کمک به توسعه پایدار، نقش نظارتی و پیگیری‌گر مؤثری ایفا کند و صدای بخش خصوصی در تعامل با حاکمیت و دستگاه‌های اجرایی باشد.»
کردستان پتانسیل بالایی در حوزه انرژی‌های پاک دارد
در پایان جلسه، علی‌اکبر عبدالملکی رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج، بار دیگر به‌صورت ویدئوکنفرانس در جلسه حضور یافت و با تشکر از مشارکت اعضا، پیشنهاداتی برای تشکیل کمیته‌های تخصصی در زیرمجموعه کمیسیون انرژی ارائه داد.
وی این نشست را فوق‌العاده و سازنده توصیف کرد و گفت: «استان کردستان از ظرفیت‌های بالایی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه انرژی خورشیدی، بادی و برق‌آبی برخوردار است. باید از این پتانسیل‌ها در جهت توسعه پایدار، خودکفایی انرژی و جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی استفاده کنیم.»
عبدالملکی در ادامه بر ضرورت حضور دانشگاهیان، نخبگان علمی و نمایندگان واقعی بخش خصوصی در جلسات کمیسیون تأکید کرد و افزود: «تخصص، دانش روز و ارتباط مستقیم با میدان عمل، سه ضلع مهم برای موفقیت این کمیسیون است. امیدوارم در جلسات آینده، نمایندگان تمامی دستگاه‌های اجرایی، شرکت‌های فعال در حوزه انرژی، و نیز دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی به‌طور فعال حضور داشته باشند.»
وی در پایان ضمن قدردانی از اعضای حاضر در نشست، تأکید کرد: «برای تحقق اهداف این کمیسیون، باید ساختار منسجم، تیم‌های تخصصی در قالب کمیته‌های مشورتی، و سازوکارهای عملیاتی تدوین شود تا خروجی جلسات به اقدام عملی منجر شود، نه صرفاً مصوبات روی کاغذ.»
